61 බණ්ඩාට වෙච්ච හදියක්...

මාගේ අතීත බෑන්ඩ් ජීවිතය ගැන කාලයකට පසු ලිපියක් ලියූ නිසා තැටිය රත් වූ වේලාවේ තවත් රොටියක් පුච්චන්නයි මේ වෑයම.

තූර්ය වාදක ඛණ්ඩයේ පුහුණුවීම් කෙතරම් අපහසු වුවත් සාමාජිකයන් අතර සිටි ජොලි බුවාලා ඒ අපහසුතා අපේ සිත් වලින් තාවකාලිකව හෝ අකා මකා දමන්නට සිදු කලේ මහා මෙහෙයකි. ඒ අතරින් ඉදිරියෙන්ම සිටියේ බණ්ඩයියා, රැකපුලියා සහ දුන්න හා ඊතලය යුවල බව මට මතකය.

බණ්ඩා කියා සම වයසේ උන් ඇමතුවද අපට වඩා වසර 4 ක් පමණ වැඩිමල් නිසා අප ඔහු ඇමතුවේ බණ්ඩයියා යන නමිනි. ඛණ්ඩයේ ජේෂ්ඨ සාමාජිකයන්ගේ සම වයසේ වුවත් බෑන්ඩ් කණ්ඩායම සමග එකතු වූයේ පමාවී හෙයින් ඔහු වැඩිමහල්ලෙකු වුවද සාමාන්‍ය සාමාජිකයකු විය.

බණ්ඩයියා වූ කලී අව්‍යාජ සිනහවකින් නිතරම මුව සරසාගත් අහිංසක චරිතයකි. සියල්ලන් සමගම සහයෝගයෙන් කටයුතු කල ඔහු සතුව සහජ සංගීත ඥාණයක් විය. අලුතින් පුහුණුවන සංගීත ඛණ්ඩ ඉතා නිවැරදිව ඔහු වාදනය කල ට්‍රම්පට් නලාවෙන් අවට පරිසරයට මුදා හරින්නට  ඔහුට ගත වූයේ සුලු වේලාවකි.

ඒ කාලයේ ඛණ්ඩයේ සාමාජිකයන් නියමිත වේලාවටම පුහුණුවීම් සදහා ගෙන්වා ගැනීමට විවිධ දඩුවම් ක්‍රම ක්‍රියාවට නගා තිබුනි. සිරාගේ කාමරයේ වේලාසනින් ලියවුනු කථා කීපයකින්ම ඔබට මුලිච්චි වූ ලොකු අයියා නායකත්වයේ වගකීම කරපිට පටවා ගැනීමට ඔන්න මෙන්න කාලය මේ ලෙස දැක්වූවත් වරදක් නැත.

වර්තමානයේ අප පාසලේ දන්ත ශල්‍යාගාරය පිහිටා ඇති ගොඩනැගිල්ල අතීතයේ තුන් මහල් එකකි. එහි තෙවන මහලේ ඉදිකිරීම් වල ප්‍රමිතිය පිළිබද ගැටලුවක් මතුව තිබූ නිසා ඒ මහල භාවිතයට ගත්තේ නැත. පසු කාලයක ඉහළම මහල කඩා බිද දමා දෙමහල් ගොඩනැගිල්ලක් බවට පත්කල මෙහි හරියටම අද දන්ත ශල්‍යාගාරය බවට පත්ව ඇත්තේ එදා අප සිටි තූර්ය වාදක කාමරයයි.

මෙහි සිට උසස් පෙළ ගණිත හා විද්‍යා අංශ පිහිටා ඇති ගොඩනැගිල්ලට ඇත්තේ ඉතාම කෙටි දුරකි. උදාර අයියා යනු එකල අප ඛණ්ඩයේ සිටි ඉදිරි පෙළ නියමුවෙකි. කළු පැහැ හොදින් වැඩුනු සිරුරකට හිමිකම් කියූ ඔහු...ඔහුගේ නමේ පරිදිම උදාර ලීලාවෙන් යුතු වූ අතර මනා පෞර්ෂත්වයක් ඔහු කෙරෙන් විද්‍යාමාන විය. මේ නිසාම ලාබාල සාමාජිකයන් ලෙස අප ලොකු අයියාටත් වඩා භය පක්ෂපාතීත්වය දැක්වූයේ උදාර අයියා වෙතය.

මීට පෙර ලිපියේදී අපට හමු වූ කව්වා එකල උසස් පෙළ ගණිත අංශයේ පළමු පන්තියේ අධ්‍යාපනය ලබමින් සිටියේය. හදිසියකදී ඔහුව තූර්ය වාදක කාමරයට ගෙන්වා ගැනීමට අවැසි වුවහොත් උදාර අයියා කාමරයේ සිටම

කව්වෝ මෙහෙ වර......යනුවෙන් මහා හඩකින් කෑ ගසයි.  ගණිත අංශ ගොඩනැගිල්ලේ ඉහළ මාලයක සිටින කව්වාට මේ හඩ ශ්‍රවනය වෙයි. උදාර අයියාගේ උදාර ලීලාවන් ගැන දන්නා ඔහු එක්වරම පන්ති කාමරය තුල ඉබේම වාගේ නැගී සිටියි.

වර්තමානයේද ගණිත අංශයේ ඉගැන්වීමේ යෙදෙන “ලේනා“ නම් විකට නාමයකින් හදුන්වන ගෞරවනීය ගුරු භවතා තරමක තද චරිතයක් සහිත තැනැත්තෙකු ලෙස මේ අංශ වල අධ්‍යාපනය ලද බහුතරයකගේ අදහසයි.

කෞෂල්‍ය ඔයා එහෙනං යන්න....අර කෑගහපු එකාව මාව හම්බවෙන්න එවන්න.... යනුවෙන් පවසා කව්වා පන්තියෙන් නිදහස් කරයි. එහෙත් කිසි දිනක උදාර අයියා ලේනා මුලිච්චි වීමට ගියේ නැත.

ඛණ්ඩයේ සාමාජිකයන් නිසි වේලාවට පුහුණුවීම් වලට ගෙන්වා ගැනීමට දඩුවම් ක්‍රම තිබූ බැව් මම ඉහතදී කීවෙමි. සාමාන්‍යයෙන් දිනයේ පුහුණුවීම් නිම කර පිරිස නික්ම යාමට මත්තෙන් ඊලග දින සියලු අවශ්‍යතා සපුරා පෝලිම් විය යුතු වේලාව කණ්ඩයේ සැරයන් සියල්ලන් වෙතම එකවර දැනුම් දෙයි. ඒ අනුව පුහුණුවීමට යොදා ගන්නා ඇදුම් වලින් සැරසී සපත්තු ආදිය  පැළද සැරයන් දැනුම් දෙන වේලාවට සූජානම් වී සිටිය යුතුය.

එහෙත් ඇතැම් විටක ඇතැම් සාමාජිකයන් ප්‍රමාද වී පැමිණෙයි. එවන් විටෙක...ගෙම්බා පැනගෙන කාමරය අසලට පැමිණෙන ලෙස සැරයන් අණ කරයි. ප්‍රමාද වී ඇත්තේ විනාඩි දෙක තුනක් නම් ඊට වඩා දඩුවමක් නොපමුණුවයි. නමුත්  ඉතා විශාල ලෙස ප්‍රමාද වී පැමිණි කෙනෙකු නම් තත්වය මදක් වෙනස් වෙයි.

මෙවැනි දඩුවමක් විදි මට හොදින් මතක ඇති තැනැත්තා අපේ බණ්ඩයියාය. ඒ කාලය වන විට වඩාත් සුලභව ප්‍රමාද වී පැමිණෙන අයට පැනවූ දඩුවම වූයේ ඩිප්ස් ගැසීමට අණ කිරීමයි. ඒ උදෙසා සහාය කර ගැනීමට ඩිප්ස් චක්කරයක් කාමරයේ බිත්තියේ පැන්සලකින් ලියා තිබුනි. විනාඩියකට ඩිප්ස් 5 යි. විනාඩි 2 කට ඩිප්ස් 10යි. ආදී ලෙස පෑ භාගයක් පමණ කාලයක් දක්වා මේ චක්කරය බිත්තියේ ලියා තිබුනේ පහේ සිස්සත්වයට අප පාඩම් කල චක්කර සිහිපත් කරමිනි.

මේ කියන දවසේ අසරණ බණ්ඩා පුහුණුවිම් සදහා පැමිණියේ පැය දෙකකටත් වඩා ප්‍රමාද වීමෙනි. ඔහුට නියම වූ ඩිප්ස් සංඛ්‍යාව 680 කට මදක් වැඩි ගනනක් බව මා හට මතකය. ඔහුට හිමි දඩුවම ලොකු අයියා විසින් පැනවීමෙන් පසුව

එච්චර ගහන්න ගියොත් අද ප්‍රැක්ටිස් කරන්න බැරි වෙයි...බණ්ඩා නිහඩව කීවේය.

කමක් නෑ...අද දවසම අරන් හරි මේ කිව්ව ගාන ගහලා මිසක් අද පිට්ටනියට එන්න එපා. ඒ ලොකු අයියාගේ අණයි.

මෙවැනි විටෙක දඩුවම විදින කෙනාගේ පහසුවට ඩිප්ස් ගනන් කිරීම සදහා නවක සාමාජිකයකු රදවනු ලැබේ. ඒ අනුව බණ්ඩයියා ගහන ඩිප්ස් ගනන් කිරීමේ මැෂිමක් එහි තිබේ.

බණ්ඩා සහ ගණක යන්ත්‍රය බෑන්ඩ් කාමරයේ තනිකර අප පුහුණුවීම් සදහා ක්‍රීඩා පිටියට ගොස් හෝරා දෙක තුනක ඇවෑමෙන් නැවතත් කාමරයට පැමිණ බලන විට බණ්ඩා බොහෝ සේ අඩපණව ඩිප්ස් භාග ගසමින් සිටියේය. එවන් විටක භාග දෙකක් එකක් ලෙස ගණනය කරනු ලැබේ.

කෙසේ හෝ ඩිප්ස් ගැසීම නිසා ඔහුගේ අතක මතුවූ ආබාධ සහිත තත්වයක් හේතුවෙන් තවත් පැයකට දෙකකට පමණ පසු බණ්ඩයියාව ගම්පහ රෝහල වෙත රැගෙන යන්නට අපට සිදුවිය.

දුන්න සහ ඊතලය යනු එකිනෙකාට ඉතාම සමීපව සිටි සම වයසේ මිතුරන් දෙදෙනෙකි. ඉදිකට්ටයි නූලයි මෙන් ඕනෑම තැනක එකටම දෙදෙනා පෙනී සිටි නිසා දුන්න සහ ඊතලය යනුවෙන් මොවුන් දෙදෙනා හදුන්වනු ලැබීය. කාලයක් යන තුරාවට ඉතා හොදින් පුහුණුවීම් සදහා පැමිණි මේ දෙදෙනාගෙන් ඊතලය පුද්ගලික අවශ්‍යතාවක් නිසා කණ්ඩායමෙන් සමුගත්තෙහිය. ඔහු කණ්ඩායම හැර ගොස් නොබෝ දිනකින්ම දුන්නද කණ්ඩායම හැර ගියේ මිතුරා නැති පාළුව නිසා විය යුතුය.

ජේෂ්ඨයන් වැර වෑයමෙන් කියා දෙන ශීල්ප ශාස්ත්‍ර ඉගෙන ගෙන මෙලෙස කණ්ඩායම හැර යාම ලෙහෙසියෙන් කල හැකි දෙයක් නොවුනේ එවැනි විටෙක එවැනි පුද්ගලයන් හට දඩුවම් මාලාවකට මුහුණ දී කණ්ඩායමෙන් සමු ගැනීමට අවස්ථාව උදා කර තිබූ හෙයිනි. පවුලේ අවශ්‍යතාවක් වැනි ඉතා සාධාරණ දෙයකදී මේවා ක්‍රියාත්මක වූයේ නැත. එහෙත් කණ්ඩායමේ පැත්තක් සමබර කරන අත්‍යවශ්‍යම වාදන භාණ්ඩයක් වාදනය කරන තැනැත්තෙකු එලෙස හදිසියේ සමුගැනීම පිරිමැසිය නොහැකි පාඩුවකි. ඒ වෙනුවට ඊලගට පැමිණෙන සාමාජිකයා පරණ සාමාජිකයාගේ තත්වයට ගැනීමට සෑහෙන කාලයක් සහ වෙහෙසක් දැරිය යුතු වීම එයට හේතුවයි.

ඇතැම් දෙමාපියන් තම දරුවන් බෑන්ඩ් කණ්ඩායම සමග අව්වේ පිච්චෙනවාට කැමති නොවූ බව මම මෙයට පෙර ලිපියෙදිද කීවෙමි. නමුත් බොහෝ උන් දෙමාපියන්ගේ බස පසෙකලා දිගින් දිගටම පුහුණුවීම සදහා පැමිණියේ බෑන්ඩ් කාමරය තුල ඒ වන විටත් පුංචි පවුලක් ගොඩ නැගී තිබූ හෙයිනි. මේ පවුල තුල වූ වැඩිමහල් හා බාල සියල්ලෝ සහෝදරයන් මෙන් එකිනෙකා සමග ඉතාමත් සමීපව ආශ්‍රය කිරීම එයට එක් හේතුවකි.

බෑන්ඩ් කණ්ඩායමේ පුහුණුවීම් සදහා බාධා සහිත නිවෙසකින් පුහුණුවීම් සදහා පැමිණෙන අප සාමාජිකයන්ට බොහෝ විට දහවල් ආහාරය ලෙස භුක්ති විදීමට බත් ගෙඩියක් ලැබෙන්නේ නැත. මේ අපහසුතා දුරු කර ගැනීමට යොදා තිබූ උපක්‍රමය වූයේ කණ්ඩායම් ලෙස දිවා ආහාරය ලබා ගැනීමට සැළැස්වීමයි. ඒ අනුව සම වයසේ හෝ එකම වාදන භාණ්ඩයක් වාදනය කරන හෝ තූර්ය වාදක ඛණ්ඩය තුල ඉතා සමීපව සිටින මිතුරන් එක කණ්ඩායමකට අයත් වන සේ සාමාජිකයන් 5 දෙනෙකුගෙන් පමණ සමන්විත කණ්ඩායම් කීපයක් සකසා ඒවාට නායකයන්ද පත් කර තිබිනි. උදෑසන ආහාරය සදහා විවේකය ලද විගසම නායකයා එදින තම කණ්ඩායම සතු බත්මුල් සංඛ්‍යාව පරීක්ෂා කර බලා එයින් කීයක් උදෑසන භාවිතයට ගන්නවාද ? කීයක් දිවා ආහාරය සදහා තබා ගන්නවාද යන තීරණය කරයි.

බත් මුල් එකින් එක සාමාජිකයෝ සියල්ලන්ගේම දායකත්වයෙන් හිස් වෙයි. විවිධ රස එක විටෙක රස බැලිය හැකි අවස්ථාවකි මේ. ඉතාමත් රසවත් බත්මුල් ගෙන එන උන් ලෙස කීප දෙනෙකු  ප්‍රසිද්ධියට පත්ව තිබූ බවක්ද මට මතකය.

බත්මුලක් ගෙන ඒමට අපොහොසත් වූ අයෙකු වේ නම් ඔහු සතුව ඇති මුදලකින් හෝ යමක් තම කණ්ඩායමේ බත්මුල් රැගෙන ආ සහෝදරයන්ට ලබා දීමට ඇතැම්හු ක්‍රියා කලෝය.

අපේ අවාසනාවටදෝ කිසි කෙනෙකු තම බත් කණ්ඩායම් වලට වද්දා ගැනීමට අකමැති වූ ඈෂ්ලියා අපට එක් වී සිටියේය. බත් මුලක් ලිහන විටෙක තම දකුණු අත ඒ තුලට ක්ෂණිකව දමා අල්ල පුරා හසුවන දෙයක් රැගෙන කටට දමා ගැනීම ඒකා සතුව තිබූ කැත පුරුද්දකි. සමහර දිනෙක බිත්තරය ඈෂ්ලියා අතේය. කෙතරම් කිව්වත් කුස ගින්න වැඩියෙන් දැනෙන විටෙක දුන් උපදෙස් මේකාට අමතක වෙයි. සමහර දිනක ඇෂ්ලියාගේ අල්ල පිරෙන්නේ බත් වලින් නොව මැල්ලුම් වලිනි.

මේකාගෙන් තම බිත්තරය රැක ගැනීමට බත් මුල් හිමිකරුවන් ඒවා වෙනම රැගෙන ඒමට හෝ බත් මුලේ විවිධ මුලු වල සැගවීමට පසුව ක්‍රියා කලෝය.

දිනක් දිවා ආහාරය ලබාගැනීම සදහා සැරයන් අවස්ථාව ලබා දෙන විට සවස 4 ට පමණ කිට්ටු වී තිබුනි. අප සතුව ඉතිරිව තිබූ බත් මුල් වලින් කීපයක්ම ඒ වන විටත් පිළුනු බවට පත් වී තිබුනත් කුසගින්න වැඩි කමට ඒවා ඉවත ලන්නට අපට සිත් නොවෙයි. ඒ නිසාම පිළුනු බත් කමින් බෑන්ඩ් ගැසූ දින කීපයක්ම අපට තිබූ බව මට මේ මොහොතේ සිහිපත් වෙයි. බැණ බැණ හෝ නිවෙසින් ලබාදෙන බත්ගෙඩිය අපගේ කුස ගින්න නිවා ගැනීමට තිබූ එකම මග විය. එවන් විටෙක කණ්ඩායමේ සියල්ලෝම එකා වන්ව පිළුනු බත් හෝ කුස පුරා අනුභව කොට වර්තමානයේ අප කණ්ඩායම තිබෙන තැනට තූර්ය වාදක ඛණ්ඩය ගෙන එ්මට ක්‍රියා කලා නේදෝයි සිතෙන විට හිත පුරා ඇතිවන්නේ සියුම් සතුටකි.

පිළුණු බත්මුලක් හෝ නොමැති දිනක ඇන්ටිගේ කඩේ යනුවෙන් එකල අප විසින් හදුන්වනු ලැබූ අප පාසල ආසන්නයේ පිහිටා තිබූ කුඩා ආපන ශාලාවකින් ගල් බනිස් රැගෙන භුක්ති විදීම අපගේ සිරිත විය. ගල් බනිසක් කෑ පසු දවසක් ගත කිරීම ඉතා පහසුය. අවශ්‍ය වන්නේ වරින් වර බනිසය කුස තුල පොගවා දමන්නට ජලය පානය කිරීම පමණි.

කඩේ ඇන්ටිගේ කඩයේ කැෂියර් මේසයේ සමහර දාක හිදගෙන සිටියේ ඇගේ තරුණ දියණියයි. තුරුණු රූ සපුවෙන් පිරිපුන් ඇය දැකගැනීමත් ඇතැම් දිනෙක අපගේ පරමාර්ථය විය. කඩෙන් කන්නට උවමනාවක් නැති වූවන්ද මේ තරුණිය දැක ගැනීමේ පරම පවිත්‍ර චේතනාවෙන් කඩයට ගොඩවැදුනු අතර එයින් ඇන්ටිට පාඩුවක් නොවුනේ ඒ එන උන් ජාමෙ බේරාගැනීමට අවම තරමින් ප්ලේන්ටියකට හෝ වග කියූ හෙයිනි. අපේ අවාසනාව ඉතාමත් වැඩි දිනෙක මේ කියන කඩයේ ගල් බනිස්ද අහවර වෙයි. එවැනි දිනයක අපගේ කුසගිනි නිව්වේ නාරං කැවුම් නම් රසකැවිල්ලකි. එය ඉතාම රසවත් විය. නාරාං කැවුමක් දෙකක් කුසට බස්සා අලියා බාර්ලි බෝතලයක් පිරිස හවුලේ පානය කල පසු බඩ පණුවෝ අතුරුදහන් වූහ.

මම කාමරේ වෙසෙන සත්ගුණවත් සිරා කොලුවා.

ප.ලි

අපේ බණ්ඩයියා වර්තමානය වන විට නාවික හමුදා තූර්ය වාදක ඛණ්ඩයේ ඉදිරි පෙලේ පුරුකකි. ලීඩ් /බොක්ස්/ බේස් යන ගිටාර් වර්ග ඉතාමත් දක්ෂ අන්දමින් වාදනය කරන ඔහු මගින් තම දරුවන්ට ගිටාර් වාදනය ඉගැන්වීමට ලංකාවේ ප්‍රමුඛ පෙලේ දේශපාලන නායකයන්ද කටයුතු කොට තිබේ. හෙතෙම අතීතයේ විවේකයක් ලැබෙන විටෙක නිතරම ගිටාරයෙන් වාදනය කලේ හොටෙල් කැලිෆෝනියා ගීතය බව මට මේ අවස්ථාවේ සිහිපත් වෙයි.

දුන්න සහ ඊතලය අතරින් ඊතලය පසු කාලයක ඉංජිනේරුවෙකු බවට පත් වූ අතර දුන්න ජර්මානු කාර්මික විද්‍යාලය හරහා කාර්මික ක්ෂේත්‍රයට පා තැබීය. මේ දෙදෙනා මා හට දැනට වසර 15 කට මෙහායින් හමු වී නැත. 

උදාර අයියා කාලයක් ගුවන් හමුදාව නියෝජනය කොට පසුව එයින් ඉවත් වූවේය.  වර්තමානයේ ලංකාවේ ජනප්‍රිය පුවත්පතක සේවය කරයි. ඉදහිට දිනක සිරාගේ කාමරයටද එබිකම් කොරයි.

ඇන්ටිගේ කඩේ අද එතැන නැත. මා අවසන් වරට දකින විට එතැන තිබුනේ වාහන කුෂන් වැඩපලකි.