79 මාටින් මුදලාලි

මාටින් මුදලාලි අඩි 6 ක් විතර උස දේහදාරියෙක්. කොටු වැටුන සරමට කොලර් එක තියෙන ටී ෂර්ට් තමයි ඔහු නිතරම ඇන්දෙ. යුක්තියට මිස අයුක්තියට හිස නමන්නෙ නැති, තමන්ගේ මතයේම එල්බ සිටි සෘජු චරිතයක්, තමන්ගෙ දරු මුණුබුරන්ට අසීමිතව ආදරය කරපු, තමන්ගෙ ඇඹේණිය එක්ක සමගියෙන් පවුල් කාපු, ආදරණීය චරිතයක් විදියටත් ඔහුව හඳුන්වා දෙන්න පුලුවන්. අද සිරාගෙ කාමරෙන් මම බොලාට කියන්නෙ මගේ සීයා වෙච්ච මේ  ආදරණීය මිනිසා ගැනයි.

සිරා කොලුවගෙ මෑණියන්ගෙ සීයා දාවිත් අප්පුහාමි මාතර සුල්තානාගොඩ ප්‍රදේශයේ ඉඳලා ගම්පහ ප්‍රදේශයට පදිංචියට ආවෙ බොහොම තරුණ කාලෙදි. ගම්පහ නාගරික සීමාව අවට 1900 - 1920 කාලය අතරතුරදි ඇති තරම් හිස් ඉඩ කඩම් තිබුනා. රටේ අග නගරයට යාබදව, වෙනත් ස්වභාවික කරදර වලිනුත් තොර මේ භූමිය අනාගත වාසස්ථානය කර ගන්න එදා ඔහුට හිතෙන්න ඇති. සුල්තානාගොඩ ඉඳලා වෙළදාම ඔස්සේ ගම්පහට ආපු දාවිත් අප්පුහාමි ගම්පහ නගරය තමන්ගෙ අනාගත වාසස්ථානය කරගත්තා විතරක් නෙමෙයි ඒ අවටින්ම තමන්ගෙ භාරියාවත් හොයා ගත්තා. අදටත් ගම්පහ නගර සීමාවේ ජීවත් වෙන අයගෙන් 80% ක් මාතරින් ගම්පහට පැමිණි පරම්පරාවෙන් පැවතෙන අය. දාවිත් අප්පුහාමි පරම්පරාවෙ ජාන වල සටහන් වෙලා තිබුනෙ. වෙළඳාම විතරමයි. ඒ ඇත්තො වෙළඳාමෙන් තොර ජීවන උපායක් ගැන දැන උන්නෙ නෑ.

දාවිත් මුත්තගෙ කසාදෙ ප්‍ර‍තිඵල විදියට පුතුන් තුන් දෙනෙක් මෙලොවට ජනිත උනා. ඒ අයගෙන් වැඩිමලාගෙ නම මාටින්. උන්දැ පස්සෙ කාලෙක ගම්පහ නගරයේ වෙළඳ ප්‍ර‍ජාව අතර ප්‍ර‍සිද්ධියට පත් උනේ මාටින් මුදලාලි කියන නාමයෙන්. මාටින් මුදලාලි තමයි සිරා කොලුවගෙ මවගෙ පියා. එහෙමත් නැතිනම් සිරා කොලුවගෙ සීයා. ඔහුත් තමන්ගෙ පරම්පරාව අනුවම වෙළඳාම ජීවනෝපාය කරගත් අයෙක්.

1950 දශකය කාලෙ  අද ගම්පහ එළවළු මාරකැට්ටුව තිබෙන තැන ස්ථිර ගොඩනැගිල්ලක් තිබිලා නෑ. විවිධ වෙළඳුන් ඉඩ කඩ තිබෙන පරිදි  තම තමන්ගෙ වෙළඳාම් කටයුතු කරගෙන ගොස් තිබෙන්නේ එළිමහනෙ. මේ විදියට එළවළු, පළතුරු, කුළුබඩු, හට්ටි මුට්ටි වගේ දේවල් එළිමහනෙ වෙළදාම් කරන වකවානුවක හිටි අඩියේම මේ වෙළඳුන් වෙනුවෙන් ස්ථිර ගොඩනැගිල්ලක් ඉඳිකරන්න ගම්පහ නගර සභාවේ ඇත්තන්ට හිතක් පහළවෙලා තියෙනවා.

මේ ගොඩනැගිල්ලෙ වැඩ ඉවර උනාම එතෙක් එළිමහනෙ වෙළඳාම් කරපු ඇත්තන්ට ගොඩනැගිල්ල තුල ස්ථිර කඩකාමර ලබාදෙන්න තීරණය වෙලා. නොම්බර ඇදීමකින් තමයි ඒ ඒ අයට හිමි කඩකාමරය පිහිටි ස්ථානය තීරණය වෙලා තියෙන්නෙ. සිරා කොලුවගෙ සීයා ඒ වෙද්දි ස්ථාන දෙකක තමන්ගෙ වෙළඳාම් කටයුතු කරමින් හිටිය නිසා ඔහුට කඩකාමර දෙකක් හිමි වෙලා තියෙනවා. මගේ මෑණියන් පවසන පරිදි ඔහුට ලැබිලා තියෙන්නෙ 40 න් උඩ ඉලක්කමක්. ඒ අනුවයි ඔහු තමන්ගෙ කඩ කාමර දෙක තෝරගෙන තිබෙන්නෙ.

අපේ මාටින් මුදලාලි සීයගෙ ප්‍ර‍ධාන වෙළඳ ද්‍ර‍ව්‍ය උනේ පළතුරු. කොළඹින් ඇපල්, මිදි, දොඩම්, පෙයාර්ස් වගේ පිටරට පළතුරු වර්ගත්, ගම් පළාත් වලින් රඹුටන්, කෙසෙල්, මැංගුස්, අඹ වගේ පළතුරු වර්ගත් ඔහු කරා ආවා. සමහර වෙලාවට ඔහු විසින්ම කොළඹින් මේවා අරගෙන ආවා. එහෙමත් නැත්තං කොළඹ යන වෙනත් කෙනෙකු මාර්ගයෙන් ගෙන්වා ගත්තා.

සිරා කොලුවට යමක් කමක් තේරෙන වයසෙදි මම දැක්කෙ සීයගෙ පළතුරු කඩේ ගොඩගහලා තියෙන පළතුරු ගොඩවල්. සමහර වෙලාවට කඩේ ඇතුලෙම පළතුරු කළුවෙලා, වේලිලා අවසන් ගමන් ගියා. ගණුදෙනුකරුවො කොච්චර හෙට්ටු කලත්, මොන තරම් අඳෝවැඩියා කිව්වත් සීයා තමන්ගෙ ගාන අඩු කලේ නෑ. ඒ ගානට විකුණන්න බැරිවෙලා කුණුවෙලා ගියත් කමක් නෑ. ඔහු එහෙම හිතන්න ඇති. මාටින් මුදලාලි බොහොම සෘජු චරිතයක් කියලා මම ලිපිය ආරම්භයේම කිව්වෙ ඒ නිසයි.

නෝනා මේ, ගන්නෙ නැත්තං ඔබා ඔබා බලන්නෙ නැතුව යන්න...

තමන්ගෙ අඹ ගොඩෙන් අඹ ගෙඩි කීපයක් ඔබ ඔබා බල බලා සිටින නෝනෙක් දැක්කම අපේ සීයා කිව්වෙ එහෙමයි. පාරිභොගිකයගෙ හැසිරීම අනුව ඔහු හෝ ඇය පළතුරු මිළදී ගන්නවද නැද්ද කියලා ඔහු දැන උන්නා වෙන්න පුලුවන්.

වර්තමානයේ ලංකාවෙ ඉතාම ප්‍ර‍සිද්ධ අංක එකේ සමූහ ව්‍යාපාරයක නැසීගිය හිමිකරුවා වගේම මූලාරම්භකයා,  ඥාතීත්වයෙන් මගේ සීයාගෙ බාල සහෝදරයෙක්. ඔහුත් මාතර පළාතෙන් ඇවිත් ගෙන්දගම් පොළවේ පය තබපු කෙනෙක්.

තමන්ගෙ ව්‍යාපාර බොහොම සුළුවෙන් කෙරෙන කාලෙ ඔහුගේ තාවකාලික නවාතැන වගේම ආහාර සම්පාදනය සිදු වී තිබෙන්නෙත් ගම්පහ විජයාරාම පාරෙ පිහිටා තිබුන අපේ සීයගෙ නිවසින් , එහෙමත් නැතිනම් අම්මගෙ මහ ගෙදරින්. මගේ මෑණියන්ගෙ මව හෙවත් මාටින් මුදලාලිගෙ ප්‍රිය බිරිඳ කිරි අම්මා, මෙවැනි චරිත වලට අදෝවැඩියාවකින් තොරව බත් තම්බපු නිර්ලෝභී චරිතයක්.

අඩියෙන් අඩිය ව්‍යාපාරික ලෝකයෙ ඉහළට ගිය මේ මුදලාලි චරිතය මුලින්ම මිළට ගත්තෙ මොරිස් මයිනර් කාර් රථයක්. ඒ අවදියෙ තමයි ඔහු අවසාන වශයෙන් සීයගෙ නිවසෙ පස් පාගා තිබුනෙ. ලංකාවම හඳුනන ප්‍ර‍සිද්ධ, ධනවත් ව්‍යාපාරිකයෙක් බවට පත් උනාට පස්සෙ ඔහු තමන්ගෙ ඥාතීන් තමන්ගෙ දෙපා මුලට ගෙන්වාගන්නා සිරිතකට පණ දී තිබෙනවා

කවදත් කෙලින් කථාවක් තිබුන අපේ සීයා හෙවත් මාටින් මුදලාලි බොහොම අවංකව කිව්වෙ බාලයා වැඩිමලා ලගට එනවා මිස, වැඩිමලා බාලයා ලගට යන සිරිතක් නෑ කියලා. ඔහු කවදාවත්  තමන්ගෙ මලණුවන් කෙනෙකු වන මේ ධනවත් ව්‍යාපාරික තැන හමුවෙන්න ඔහුගේ දෙපතුල ළගට ගියේ නෑ, තමන්ගෙ දරුවෙක් යැව්වෙත් නෑ. ඔවුන්ට රැකියාවක් දෙන්න කියලා ආයාචනය කලෙත් නෑ . අපේ සීයා එදා ඊට වඩා වෙනස් ලෙසකින් හැසිරුනා නම් අද සිරා කොලුවත් මේ කියන දැවැන්ත ව්‍යාපාරික ජාලයේ ඉහළ කළමණාකාර තනතුරක ඉන්න ඉඩ තිබුනා.

මාටින් මුදලාලිගෙ පළතුරු වෙළඳ සැලේ කටයුතු සිදු උනේ ඔහුටම ආවේණික ක්‍ර‍මයකට. කොපමණ හෙට්ටු කලත් තමන්ගේ මුදලට මිස ගණුදෙනුකරුවා ඉල්ලන මුදලට ගණුදෙනුකරන සිරිතක් ඔහුට තිබුනෙ නෑ.  ඒ නිසාම බොහෝ වෙලාවට මුදල් දී ලබාගත් පළතුරු කඩය ඇතුලෙම කුණු උනා.

මෙවැනි පාඩු නිතරම සිදු වෙද්දි ඔහුට සිතුනා වෙළඳාමෙන් අයින් වෙලා කරත්ත රස්සාවෙ රහ බලන්න. නිවැසියන්ට කිසිම දෙයක් නොකියා දවසක් ඔහු හොර රහසේම තමන්ගෙ ව්‍යාපාරික ස්ථානයක් අත්පිට මුදලට විකුණලා තිබුනෙ ගොනෙක් සහ කරත්තයක් මිළදී ගන්නා අරමුණෙන්. නමුත් දුර දිග දකින මනා නුවනක් තිබුන අපේ මිත්තනිය, කිරි අම්මා එදාම ඒ මුදල රැගෙන කඩ කාමරය මිළදී ගත් ව්‍යාපාරිකයා මුණ ගැහිලා, ඔහුට නොවඳිනා වැඳුම් වැඳලා ආයෙමත් එය ලබා ගන්න සමත් වෙලා තිබුනා.

තමන්ගෙ පරම්පරාව අනුව වෙළඳාම ජීවනෝපාය කරගත්ත අපේ සීයා 1950 දශකයෙදි  ආර්ථික තත්වය අතින් ඉහළ තැනක හිටියා කියන්න හරි අපූරු උදාහරණයක් තියෙනවා. ඔහු තමයි ගම්පහ විජයාරාම මාවතේ නිවෙසකට මිළදී ගත් පළමු ගුවන් විදුලි යන්ත්‍රයේ හිමිකරුවා. එංගලන්තයෙ එළිසබෙත් මහ රැජිනගෙ විවාහයේ විස්තර ගුවන් විදුලියෙන් අහ ගන්න ඒ පළාතෙ බොහෝ දෙනා මේ නිවසට මේ විවාහ උත්සවය පැවැත්වුන දවසෙ එක් රැස් වූ බවක් කිරි අම්මා ජීවතුන් අතර සිටි කාලයෙදි මා හට කියා තිබෙනවා.

සිරා කොලුවට දැනුම් තේරුම් තියෙන කාලෙ ඉඳලම අම්මගෙ මහ ගෙදර යන්න තිබුනෙ පුදුමාකාර කැමැත්තක්. අපේ සීයා වගේම කිරි අම්මත්, අම්මගෙ අයියා හෙවත් මාමගේ සමාගමයත් මගේ පුංචි හිතට එකතු කල චමත්කාරය ඉතාම ඉහළයි. ඒ නිවෙසට ගිය හැම වෙලාවකම අපේ සීයා තමන්ගෙ වියදමෙන් අපේ පුංචි බඩගෙඩි රසමසවුලෙන් පුරවන්න දැරුවෙ ලොකු මහන්සියක්. ඔහු අපට ආදරය දැක්වූවෙ ඉතාම නිහඩව බව තමයි මගේ මතකයෙ තියෙන්නෙ.

උදේම මාරකැට්ටුවෙ පළතුරු කඩයට යන සීයා, එතන කටයුතු අහවර කරලා හැන්දෑවෙ 5 - 6 වෙද්දි ආපහු නිවෙසට එන්නෙ පා ගමනින් පුංචි මල්ලකුත් එක උරහිසක දරාගෙන. නිවසට එදිනෙදා උවමනා අඩු වැඩිය හැංගිලා තිබුනෙ ඒ බෑග් මල්ල අස්සෙ. සීයා නිවසට ආවට පස්සෙ කිරි අම්මා හදලා දෙන තේ කෝප්පයකින් කාරිය සප්පායම් වෙලා ගෙමිදුල අමදින්න පටන් ගන්නවා.  නිවෙසට පිටතින් තිබෙන පහන් පැලේ පහන දල්වන්නෙ හැමදාමත් එකම වෙලාවකට වගේ. මමත් , මයෙ මලයත්, අපේ මාමගෙ පුත්‍ර‍ රත්නයත් එකට එකතු උනාම පුංචි පහේ වළියක් දෙකක් යන්නෙ කලින් සැලසුම් කරලා නෙමෙයි. එහෙම වෙලාවට අපේ සීයා, මාමගෙ පුත්‍ර‍යගෙ නම පවසමින් ඒකාට ආඩපාලි කියන්නෙ  මේකා තමයි මූලිකයා කියමින්. මේ සියලුම රාජකාරි අවසන් උනාට පස්සෙ විශාල වෑල් රේඩියෝව ලඟ ඉඳගෙන වෙළඳ සේවය සුසර කරන එක ඔහු නොවැරදීම සිදු කලා. මේ  ගුවන් විදුලි යන්ත්‍ර‍ය මෑතක් වනතුරුම යෙහෙන් වැජඹුනත් වර්තමානයේ එයට කුමක් සිදු වී දැයි මම දන්නෙ නෑ.

මා හට මතකයක් නැති වුවත් වතාවක් සීයගෙ සංවිධාන ශක්තියෙන් ගම්පහ ප්‍ර‍දේශයේ දේශපාලන රැස්වීමක් පවත්වා තිබෙනවා. එදා මේ රැස්වීමට ප්‍ර‍ධාන කථිකයා විදියට සහභාගි වෙලා තියෙන්නෙ විජය කුමාරණතුංග මහතා. ඔහුව බුලත් හුරුල්ලක් දී පිළිගෙන ඇත්තෙත් අපේ සීයා විසින්. පුංචි සිරා කොලුවා කිරි අම්මගෙ  අතට වෙලා මේ රැස්වීම දිහා බලාන ඉඳලා තියෙන්නෙ විජයව දැකගන්න ආව මහ සෙනග අස්සෙ රැස් කමින්. එදා ඒ මහ සෙනග අස්සෙ උන්න මදාවියෙක් සිරා කොලුවගෙ පංචායුදේට වග කියලා.

පුංචි සිරා කොලුවා සීයගෙ පළතුරු කඩේට යන්න ලැබුන අවස්ථා වලදි එහෙ ගියෙ බොහොම ආශාවෙන්. එහෙම ගිය දවසක, සීයා කිරි තේ එකක් අරගෙන එන්න මාව කඩේ මුදලාලි කරලා ගිය අල්ල පනල්ලෙ මම පුංචි ගණුදෙනුවක් කරලා ඉතිරි මුදල් නිවැරදිව ලබා දුන්නා. සීයා ආවෙ කිරි තේ කෝප්ප දෙකක් සහ ආනමාළු කෙසෙල් ගෙඩිත් අරගෙන. මගේ කථාව අහපු උන්දැ බොහොම සතුටට පත් උනා. ඒ දවස තවමත් මගේ මතකයෙ ගැඹුරෙ නිරුපද්‍රිතව සටහන් වෙලා තියෙනවා.

අපේ මාටින් මුදලාලි සීයට තිබුනා බොහොම කැත පුරුද්දක්. ඒ තමයි කටේ තියෙන බුලත් හපේ සමගම නින්දට යාමේ පුරුද්ද. හුණු, දුංකොල එක්ක ඒදන මේ බුලත් විඩේ රස ඔහුට දිනපතා බලන්න ඕනෙ. හැබැයි නින්දට පෙර ඉවත් කරන පුරුද්ද හුරු කරන්න කිසිම කෙනෙක්ට හැකියාව ලැබුනෙ නෑ

මේ විදියට බුලත් විට කෑමේ ප්‍ර‍තිඵලයක් විදියට අපේ සීයගෙ තොල් වල පිළිකා තත්වයක් ඇති උනා. එයට ප්‍ර‍තිකාර කරන්න ඔහුව මහරගම පිළිකා රෝහලේ නැවැත්තුවා. සිරා කොලුවගෙ අම්මා, එයාගෙ අයියා, සහ නංගි ගම්පහ සිට මහරගමට දිනක් හැර දිනක් යමින් සීයගෙ සැප දුක හොයලා බැලුවා.

විශේෂඥ දොස්තර මහත්වරුන්ගෙ නිර්දේශ අනුව සැත්කම් දෙකක් සීයට කරන්න නියම උනා. පළවෙනි පියවර යටතේ කලවයෙන් ලබාගන්න පටක යොදාගෙන ඔහුගේ මුඛය සම්පූර්ණයෙන්ම වසා දමන්නට තීරණය කලා. ඒ කාලසීමාවෙදි ඔහුට දියරමය ආහාර පමණක් ලබාගන්නට කුඩා බටයක් ස්ථිර ලෙස මුඛයේ රඳවා තිබුනා. දෙවැනි සැත්කම යටතේ පෙර පරිදි මුඛය නැවත් සකසන්නට තීරණය වී තිබුනා.

මේ ප්‍ර‍තිකාර ආරම්භ කරන්න කලියෙන් දවසක සිරා කොලුවගෙ අ.පො.ස සා/පෙ ප්‍ර‍තිඵල පිට උනා. මෑණියන් සමග සීයව බලන්න මහරගම ඉස්පිරිතාලෙ ගිය දවසක ඔහු තමන්ගෙ වේදනාව යටපත් කරගෙන මගෙන් ඇහුවෙ විභාගෙ සමත් උනාද කියලා ? මම ඔව් කිව්වම ඒ අසරණ මුවේ නැගුන මන්දස්මිතිය මට කිසිදාක අමතක වෙන්නෙ නෑ. මෙදා පාර අලුත්අ වුරුද්දට මට ඉන්න වෙන්නෙ ඉස්පිරිතාලෙ. ඔහු බොහොම දුක්බරව කියපු ආකාරය මට හොඳින් මතකයි.

ඊට පස්සෙ සිදුවුනේ බොහොම ශෝචනීය සිදුවීමක්. ගම්පහ සිට මහරගමට තියෙන දුර ප්‍ර‍මාණය වැඩි නිසා සීයා බලන්න ගෙදරින් නිවැසියො ගියේ දවසක් හැර දවසක්. එලෙස ගිය දවසක සීයා තමන්ට අදාළ ඇදේ දකින්න සිටියෙ නෑ. වැඩිහිටියන් ඔහු පිළිබඳ රෝහල පුරාම හෙව්වත් ආරංචියක් ලැබුනෙ නෑ

ඉස්පිරිතාලෙන් පැනලා යන්න ඇති. අදාළ බලධාරීන් එහෙම කිව්වා. ඒත් ආහාර ගන්න ඒ වෙද්දි කටක් නැති නිසා ඉස්පිරිතාලෙන් එළියට ගියාට ජීවත් වෙන්න නම් අමාරුයි.

ඔයින් මෙයින් සීයගෙ රූපකාය අවසන් වශයෙන් දකින්නට අවස්ථාවක් නොදීම ඔහු අතුරුදහන් උනා. කිරි අම්මා අංජනම් බලන, සාස්තර කියන තැන් වල හරියට රස්තියාදු උනා. ගෙදර එන්න කියලා ඉස්පිරිතාලෙන් ආවට මඟදි පාර වැරදිලා. සමහර අය අංජනමෙන් බලලා එහෙම කිව්වා. සීයගෙ දරුවො පොලීසියෙන් පුවත් වලට කියන නාඳුනන මළ සිරුරු හඳුනා ගන්න ගියා. එහෙත් අද වෙනතෙක් ඔහුව නැවත හොයාගන්න අපිට හැකි උනේ නෑ.

සීයගෙ වියෝවෙන් පස්සෙ දැන් වසර 18 ක්ම ගෙවිලා. මේ කාල සීමාව ඇතුලෙ මොන තරම් දේ අපේ ජීවිත වලට එකතු උනත්, සීයගෙ කුණුවෙමින් යන පළතුරු ගොඩක් අස්සෙ ඉඳගෙන කිරි තේ  බිව්ව අතීතය මගේ හිතට තවමත් මිහිරක් කාන්දු කරනවා. සීයගෙන් පස්සෙ ඔහුගෙ කඩ පිළිබඳ හිමිකම ලබාගත්ත අපේ අම්මගෙ නංගි ඒවා තවත් පාර්ශවයකට කුලියට දී තිබෙනවා. මේ ස්ථානයෙන් අහම්බෙන් යන දවසක මට නොවැරදීම සීයගෙ කඩේ දිහාට මගේ ඇස්ගෙඩි කරකැවෙනවා. පුංචි වෙලාවක් හරි ඒ ඉදිරිපිට නැවතී බලාන ඉන්න හිතෙනවා.  දැන් කඩය පවත්වාගෙන යන කෙනා පළතුරු වෙනුවට එළවළු විකුණන කෙනෙක්. ඔහුගේ එළවළු බක්කි අතරින් සීයගෙ පළතුරු ගොඩවල් සිහියට එද්දි ඔහු වෙනුවෙන් උපදින කදුලක් හැමදාමත් මගේ ඇස් අග රැදෙනවා.

මම කාමරේ අරින සිරා කොලුවා.

ප.ලි

මේ ලිපිය සමගින් සිරාගේ කාමරයේ පල වූ සමස්ත ලිපි සංඛ්‍යාව 250 කඩඉමට ලඟා වූවේය.

ඊයේ දිනයට සිරාගේ කාමරයේ 4 වෙනි සංවත්සරය යෙදී තිබුනි. ඔබත් මමත් අතර මේ බැඳීමට දැන් වසර 4 කි.