183 රංජිත් අයියා සහ තේ පෙට්ටිය

විමලාවතී යනු අපේ ජෑස් කොල්ලාගේ බිරිදයි. ජෑස් කොල්ලා ගැන කියවූ අයට ඇය අමතක වන්නට ඉඩක් නැත. එසේත් නැත්නම් කසිප්පු කලුවාගේ නිවසට ගිය සිදුවීම සමගද මේ තැනැත්තිය කරළියට ආවාය. මේ කියන්නට යන තේ පෙට්ටිය ඇගේය. එය ඔබ හිතනා තේ පෙට්ටියට මදක් වෙනස්ය.

මා 3 වසර පන්තියේ පමණ ඉගෙන ගන්නා සන්දියේ පියාණන් සිටියේ විදේශගතවය. එකල මගේ මලයා පෙර පාසල් යන කුඩා එකෙකි. මලයාගේ පෙර පාසල මගේ කුඩා පාසලට යාබදව පිහිටා තිබුනෙහිය. දහවල් 12 ට එහි නිමාව සටහන් වුවත් මගේ පාසල නිමා වූයේ දහවල් 1.30 ටය. අද මෙන් තුන් රෝද රථ සුලභ නොවූ ඒ කාලයේ  ඒ ආශ්‍රිත පාසල් සේවයන්ද නොවූයෙන් සවස් වරුවේ අප දෙදෙනා නිවසට ගෙන යාමට මෑණියන්ට දෙවරක් ඒ සදහා පාසලට පැමිණෙන්නට සිදු වූවාය.

මේ වෑයම දෙස අනුකම්පා දෑසින් බලා සිටි එකල මගේ පන්තිය බාරව සිටි ගුරුපියා, මලයාගේ පෙර පාසල නිමා වූ පසු ඔහුට මගේ පන්තියට පැමිණෙන ලෙසත්, පාසල අවසානයේ දෙදෙනාම එක වර රැගෙන යන ලෙසත් මෑණියන් හට දැන්වූයෙන් එතැන් සිට ඇගේ කටයුතු පහසු විය.

කුඩා කල ඉතාම හුරුබුහුටි එකෙකු වූ මගේ මලයා නොබෝ දිනකින්ම අපේ පන්තියේ වූ මගේ වයසේ කොල්ලන් කෙල්ලන් සියල්ලන්ගේම හුරතලයට පාත්‍ර වූවෙහිය. විවේකයේදී අනුභව කරන්නට ගෙන එන බිස්කට්ටුවක් දෙකක් හෝ පාන් කැබැල්ලක් අපේ එකාට දෙන්නට ඉතිරි කර ගන්නට තරම් ඇතැම් උන් මද කාලයකින්ම ඔහුට ලෙංගතු විය. දාංගලය බෙහෙවින් අඩු හෙතෙම පන්තියේ ගුරුවරයෙකු පාඩම් කියා දෙන විට කුඩා පුටුවකට බර වී ඒ දෙස යොමාගත් දෑසින් බලා සිටියේය. දවස අවසානයේ අප දෙදෙනාටම එතැන් සිට එකටම වාගේ නිවෙස බලා යා හැකි විය.

මධ්‍යම තත්වයේ ආර්ථික තත්වයකට අපේ කුටුම්භය එකල හිමිකම් කිව්වද එය සම්පූර්ණයෙන්ම තාත්තා උපයන මුදලක් මත පදනම් වූයෙන් වෛවාරණ විදුලි උපකරණ අපේ නිවසේ සුලභ නොවීය. තාත්තාගේ අම්මාට හෙවත් මගේ මිත්තනියට බණ අසන්නට සාලයේ කුඩා රේඩියෝවක් වූ නමුදු අප නිවසේ රූප පෙට්ටියක් තිබුනේ නැත. වර්තමානයේ නම් රූප පෙට්ටියක් නොමැති නිවසක් සොයාගත නොහැකි වුවත් එකල අප ගම් පියසේ රූපවාහිනියක් තිබුනේ එහෙමත් තැනකය. ඇතැම් උන් ඒවා නරඹන්නට...විශේෂයෙන් එකල ඉතාමත්ම ජනප්‍රියව පැවති කෝපිකඩේ නරඹන්නට ඒ තැන් කරා ගියත් ඇතැම් විටෙක නිවෙස් හිමිකරුවන්ගේ රැවුම් ගෙරවුම් හේතුවෙන් ඒ උත්සාහයන්ට මද කලෙකින්ම තිත තැබිනි.

දවසේ නිමාව සටහන් කරමින් අදුර වැටෙන විට ටින් බෙලෙක්කයක් සොයාගෙන එයට ගසමින් මහ හඩින් ගීත ගායනා කිරීමේ පුරුද්දක් එකල මා සතු විය. විටෙක මගේ මලයාද මේ කාරියට දායක වුවත් එය සැමදාම සිදු නොවූවකි.

මගේ ගීතයන් අසා එහි හොද නරක වර්ණනා කරන්නට එකතු වූවෝ ජෑස් කොල්ලා සමග විමලාවතී යුවල වූහ. ගීතය නැගලා යන විටෙක අපේ නිවසට පැමිණ මිත්තනිය සමග කථා බහකට වැටීම මේ කියන ජෑස් කොල්ලාගේ දින චරියාවේ අංගයකි. රාත්‍රී බත් පත සූජානම් වන තුරුම මේ කථා බව පැවති බවයි මට මතක.

අරුමෝසම් උපකරණ නිවෙස් තුල හිග වූ මේ කියන කාල වකවානුව සැබැවින්ම සුන්දර කාල පරිජේදයකි. අසල්වැසියන් බොහෝ දෙනෙකු නිදා ගන්නා වේලාව උදා වන තුරුම අල්ලාප සල්ලාපයේ යෙදීම එකල ගමේ එකමුතු කම මෙන්ම සමගියටද බෙහෙවින් ඉවහල් විය. අද අප පාවිච්චි කරන ඇතැම් නවීන පහසුකම් මිනිසුන්ගේ වූ ඒ බැදියාව නැති කර ඔවුන් අතර පරතරයක් ඇති කිරීමට දායක වූ ඒවා යැයි විටෙක මට සිතේ.

අපේ ජෑස් කොල්ලාට සහ විමලාවතී යුවලට දරුවන් සිටියේ නැත. ඒ නිසාම ඔවුන් කුඩා අප කෙරේ වැඩි වැඩියෙන් සෙනෙහස දැක්වූවා වන්නටත් පුලුවන. විමලාවතී උන්දැගෙ පැත්තෙන් ඉතා ලග ඥාතීත්වයක් තිබූ රංජිත් අයියාට ඔවුන්ගේ නිවෙස පසු කලෙක ලියා පැවරීමට මේ යුවල කල්පනා කර තිබූයෙන් හමුදාවේ සේවයෙන් නිවාඩු ලැබ පැමිණෙන සෑම විටෙකම හෙතෙම අපේ ඉසව්වට පැමිණීම වැරදුනේ නැත.

සරමකින් හා කමිසයකින් නිතර සැරසී සිටි රංජිත් අයියා තරමක් කලු පැහැති සිරුරකින් හෙබි දේහදාරී නිවුනු ගති පැවතුම් තිබූ පුද්ගලයෙකි. යුද්ධය බොහෝ දරුණුවට ඇවිලී තිබූ එසමයෙහි අපේ වැඩි හිටියෝ ඔහුගෙන් ඒ පිළිබද විවිධ තොරතුරු විමසූ බැව් මට මතකය. සාමාන්‍යයෙන් යුද්ධය පිළිබද කිසිවක් නොකියන රංජිත් අයියා එවන් අවස්ථාවක පමණක් කුමක් හෝ දොඩයි.

ගම පුරාම කුඩා අප සමග ඇවිදින්නට යාමත්, අපේ අසල්වාසියකුගේ වත්තේ පිහිටි අති විශාල දිවුල් ගසේ ඉදුනු ගෙඩි අහුලන්නට යාමත්, සරුංගල් අරින්නට වෙල් ඉස්මත්තට පිවිසීමත් නිවාඩු ලැබ පැමිණි විටෙක ඔහුගේ රාජකාරීන්  අතරට එක් වෙයි. අපගේ වැඩිමහලු සොහොයුරෙකු මෙන් අපත් සමග සිටි රංජිත් අයියා පසු කලෙක ඉතාමත් අභාග්‍ය සම්පන්න ඉරණමකට මුහුණ දුන්නේය. ඒ ගැන ලිපිය අග සටහනක් තබමි.

දිනක් ලිපියක් අතැතිව අපේ නිවසට පැමිණි විමලාවතී නැන්දා එය කියවන්නට මා හට ලබා දුන්නාය. ඒ ලිපිය පෙර කිව් රංජිත් අයියාගෙනි. ලබන සතියේ නිවාඩු පැමිණෙන බවත් ඒ එන විට අගල් 14 වර්ණ රූපවාහිනියක් ගෙන එන බවත් එහි සටහන් වී තිබිනි. මෙය කියවා මමත් මලයාත් ප්‍රීතියෙන් පිනා ගියෙමු. ජෑස් කොල්ලාගේ  නිවෙසට රූපවාහිනියක් පැමිණෙනවා යනු අපේ නිවසට එකක් ගෙන එනවාට සමාන සිදුවීමකි. ඒ අප නිවෙස් දෙක අතර තිබූ සමීප සබදතාවත් ඥාතීත්වයත් නිසාවෙනි.

ඉස්කෝලෙ පන්ති කාමරයේදී  අප්පුවාගේ හා ඩිංගි මහත්තයාගේ කෙරුවාවල් ගැන කියවමින් සිනා හඩ නගන මගේ මිත්තරයන් දෙස අයාගත් දෑසින් බලා සිටි මට ඒ චරිත ඇස් පනා පිට දකින්නට දැන් ඉතින් වරම් ලැබී තිබේ.

රංජිත් අයියා එක් උදේ වරුවක ජෑස් කොල්ලාගේ නිවෙසට සැපත් විය. දෑතින්ම ඔසවා ගෙන පැමිණි කාඩ්බෝඩ් පෙට්ටියේ NEC යනුවෙන් සටහන් වී තිබූ අතර රූපවාහිනියක පින්තූරයක්ද එහි මුද්‍රණය කර තිබිනි. ගමන් විඩාව හරින්නට හෝ නොසිට එහි එකලස් කිරීම් කර නැවතත් ඔහු පිටව ගියේ ඇන්ටනාව සවි කිරීමට යකඩ බටයක් ගෙන එන්නටය. කෙසේ හෝ හැන්දෑ කොරේ වන විට රූප පෙට්ටියේ කටයුතු අවසන් වූයෙන් එහි අභිමංගල දර්ශනය නරඹන්නට එහි නිවැසියෝ අප හටද ආරාධනා කලෙන් අපිද එහි ගියෙමු. නැතහොත් මිටින් හල කුරුල්ලන් මෙන් ඉගිල ගියෙමු.

තේ පෙට්ටියෙ හැඩය මේ වගේ

රූප පෙට්ටියේ චලනය වන රූප මට අලුත් අත්දැකීමක් නොවේය. අපේ කිරි අම්මාගේ ගම්පහ නිවසේදී කලු සුදු රූප පෙට්ටියකින් මේවා කලින් දැක ඇතත් වර්ණ රූපවාහිනියක් නැරඹීම නම්  අලුත් අත්දැකීමකි. කලුසුදු රූපවාහිනී බහුලව තිබූ සමයක වර්ණ රූපවාහිනියක් තිබුනේද අතරින් පතර නිවෙසකය.

එදායින් ආරම්භ වූ මේ රූප කෙළිය සෑම දිනෙකම නරඹන තැනට වැඩකටයුතු සිදුවීමට වැඩි කාලයක් ගියේ නැත. විමලාවතී නැන්දා රූපවාහිනිය ක්‍රියාත්මක කිරීමට අප එනතුරු මග බලා සිටියෙන් එය ක්‍රියාත්මක වන මුල් අවස්ථාවේ සිටම සියලු දර්ශන අපට නැරඹීමට ලැබුනි.

රූප පෙට්ටියේ  පාලනය සිදුකලේ ඇය පමණි. ස්වාධීන රූපවාහිනියේ එකල විකාශය වූ මධුරසාංග වැඩසටහනත් එහි නිතරම පාහේ විකාශය වූ ඇම්. ඇස් ප්‍රනාන්දු ගායකයා ඔහුටම ආවේණික ශෛලියකින් නටමින් ඉදිරිපත් කල ගීතත් මේ මහලු යුවලට වඩාත් ගෝචර විය.

නොබෝ දිනකින්ම තවත් අසල් වැසි නිවෙසක පිරිසක් මේ රූප පෙට්ටිය නරඹන්නට ආයෙන් දැන් කිසිදු පාලුවක් නැත. ඔවුන් එහි හැමදාම පැමිණියේ නැති වුවත් රාත්තිරියේ සිංහල චිත්‍රපටයක් පෙන්වන දවසක නම් නොවැරදීම ආවෝය. මධ්‍යම රාත්‍රිය වන තුරා විකාශය වන සිංහල චිත්‍රපටයක් අතර තුර උණුසුම් තේ කෝප්පයකින් සංග්‍රහ ලැබීමට තරම් අපි  භාග්‍යවන්තයෝ වූවෙමු.

බොහෝවිට මගේ මෑණියන් සහ විමලාවතී උන්දෑ අල්ලාප සල්ලාපයේ යෙදෙමින් රූපවාහිනිය නැරඹීම සිරිත් ලෙස සිදු වන්නකි. හැන්දෑව උදාවෙත්ම කණ මදයා මෙන් ගිණිවතුරින් රත් වී, රාත්‍රී ආහාරයෙන් පසු පෙරේතයා පොළවේ ගැසුවාක් මෙන් දපනෙ වැටෙනා ජෑස් කොල්ලා රූපවාහිනිය නැරඹුවේ එහෙමත් දිනෙකය. මමත් මලයාත් හැන්දෑවේ කාටුන් නරඹන්නට පටන් ගත්තේ මවගේ නියමය පරිදි පාසලේ සියලුම අභ්‍යාස විසදූ පසුවය. අහවල් කාටූනය බලන්නට රූපවාහිනිය ක්‍රියාත්මක කරන ලෙස අප ඉල්ලීම් ඉදිරිපත් කල විටෙක විමලාවතී නැන්දා ගෙදර වැඩ කලාදැයි අම්මාගෙන් සැකහැර දැනගෙන මිස එය ක්‍රියාත්මක කලේ නැත.

වැසි සමය ඇරඹීම මට මෙන්ම මලයාටද අහිතකර ලෙස බල පෑවේය. විදුලි කොටනා කලෙක කුඩා දරුවකු මෙන් රෙදිකැබල්ලකින් වසා රූප පෙට්ටිය ආරක්ෂා කල විමලාවතී නැන්දා කිසිදු කලෙක එය ක්‍රියාත්මක නොකලාය. එවන් සමයක හොද කාලගුණ තත්වයක් යටතේ  හදිසියේ රූපවාහිනිය ක්‍රියාත්මක කලද එක්වරම දකිනා විදුලි කෙටීමකින් පසු නිවෙසින් එළියට අවුත් අහස දෙස කට ඇර බලා සිට නැවතත් විදුලියක් කෙටූ විගසම රූපවාහිනිය විවේක ගැන්වීමට ඇය රිසි වූවාය.

එවන් විටෙක විකාශය වෙමින් පැවති වැඩසහනෙන් ඇස් ඉවතට ගන්නට මැලී වූ කලෙක මමත් මලයාත් නොයෙක් ඉල්ලීම් ඉදිරිපත් කලත් ඒවා ගගට කැපූ ඉනි මෙන් පාවෙන්නේ අපේ සිත් සතන් තුලින් මතුවන සියුම් කෝපයක්ද සමගය.

මා නිහඩව සිටියද මගේ මලයාට මේ සිදුවීම ඉවසුම් නැත. අනේ විමලො වහගනින් උඹේ තේ පෙට්ටිය...අපි නම් ආයෙ ඕක බලන්න එන්නෙ නෑ යනුවෙන් ඒකා හැඩීමද නිතර සිදු වූවකි. එවන් විටෙක මලයාගේ කෝපය තවත් අවුලුවා සිනා සීම අපේ සතුට විය. මෙසේ හඩ ගෑවද ඊලග දිනයේ කිසිත් නොවූ අයුරින් රූපවාහිනිය නැරඹීමට පැමිණීමට ඔහු ක්‍රියා කලේ කිසිම සිදුවීමක් මතක නැති අයුරිනි.

රූපවාහිනියට ලැබුනු අලුත් නාමය වූ තේ පෙට්ටිය යන්න ඒ සිදුවීමේ සිට දිගටම භාවිතා විය. එහි හිමිකරුවෝද එයට උරන නොවූහ. එය පසුකලෙක නිකංම නිකං තේ පෙට්ටිය නොව විමලාගේ තේ පෙට්ටිය යනුවෙන් මොඩ් විය. පොඩි පොදයක් ගියත් විමලා තේ පෙට්ටිය රෙද්දේ ඔතයි. වැස්සක් නැතත් එළියට වී තරු කඩන් වැටෙනවාදෝයි  බලා සිටි ඇයට කොහේ හෝ එළියක් විදුලියක් මෙන් පෙනෙයි. විදුලියක් කෙටූවකැයි සිතා තේ පෙට්ටියට විරාමයක් දීමට සිතයි. මේ හේතුවෙන් අපේ මලයා තේ පෙට්ටියට සහ එහි ක්‍රියාකාරිණියට දොස් තැබීමත්...එය අසා හිත උණුවන ජෑස් කොල්ලා ඇඹේනිය සමග පැටලීමත් ඇතැම් දිනෙක සිදුවූ සිදුවීම්ය.

එහෙත් මා හට මතක ඇති පරිදි මහ වැස්සේ අකුණු ගැසීම් මැද වුවද තේ පෙට්ටිය නැරඹූ දිනයක් ඇත. ඒ හිටපු ජනාධිපති රණසිංහ ප්‍රේමදාස මහතා මරාගෙන මැරෙන බෝම්බයකට හසුව මිය ගිය දින රාත්‍රී ප්‍රවෘත්ති විකාශය නැරඹූ අවස්ථාවයි. රටේ නායකයා ඝාතනය වූ සිදුවීම නරඹා තේ පෙට්ටියට කෙළවුනත් කම් නැතැයි එදා නම් ඇයට සිතෙන්නට ඇත.

කාලයේ ඇවෑමෙන් විදේශගතව සිටි පියාණන් දුරස්ථ පාලකයකින් ක්‍රියාත්මක කල හැකි නවීනතම පන්නයේ විශාල රූපවාහිනියක්ද සමගින් සිය රට පැමිණි පසු තේ පෙට්ටිය නැරඹීම අපෙන් බැහැර විය. එහෙත් අපේ රූපවාහිනිය නැරඹීමට ඒ දෙපලට කල ආරාධනාව ඔවුන් පිළිගත්තේද නැත. අපිට අපේ තේ පෙට්ටිය හොදයි. විමලාවතී නැන්දා එසේ කීවා මතකය.


පසු සටහන

රූපවාහිනිය ගෙන ආ රංජිත් අයියා අවසන් වර නිවාඩු පැමිණ යන විටෙක අපේ වැඩිහිටියන් හා විහිලුවට මෙන් කියා තිබුනේ ඊළග වර නිවාඩු එන්නට ජීවතුන් අතර හිදීවි යැයි විශ්වාසයක් නොමැති බවකි. යුද්ධය එතරම් දරුණු ලෙස ඇවිලී ඇති බවක්ද ඔහු කියා ඇත්තේය. විවාහ වන්නට නියමිතව තිබූ හෙතෙම ඒ වෙද්දී සියලු කටයුතු සූදානම් කර ආරාධනා පත්‍ර පවා බෙදා අවසන්ව තිබිනි. කොටින්ම මංගල ඇදුම පවා මසා තිබිනි. මට මතක විදියට රංජිත් අයියාගේ අත ගන්නට නියමිතව තිබුනේ බණ්ඩාරවෙල ප්‍රදේශයේ තරුණියකි. මංගල උත්සවය උදෙසා නිවාඩු ලැබ කදවුරෙහි වූ ට්‍රක් රථයක නැගී බස් නැවතුම කරා එන විටෙක කොටි ත්‍රස්තයින් ට්‍රක් රථය වට කර තැබූ වෙඩි වරුසාවකට අන් සෙබලුන් සමගින් ගොදුරු වූ රංජිත් අයියා එදායින් පසු අපිත් සමග දිවුල් ඇහිදින්නට, සරුංගල් යවන්නට ආයෙත් ආවේ නැත. දහවල් වරුවක මහා හඩින් විලාප තියමින් හැඩූ විමලාවතී නැන්දා මේ දුක්බර පුවත අපට සැළ කලාය.

ඔහුගේ අවසන් කටයුතු සිදුවූ දින කිරිදිවැල මිල්ලතේ පිහිටි නිවෙසට කුඩා මමද ගියෙමි. මගේ ළමා මනස කැළඹු එවන් අවමංගල උත්සවයක් මට තවත් මතක නැත. රංජිත් අයියා සාලය මැද වූ මිනී පෙට්ටියක හමුදා ඇදුමින් සැරසී නිදා සිටියේය. මියයන අවස්ථාව වන විට යුධ හමුදාවේ කෝප්‍රල් නිලයේ සිටි රංජිත් අයියාගේ අවමගුල් පෙරහැරේ යුධ හමුදා තූර්යවාදක ඛණ්ඩායමක් වාදනය කල ශෝඛී සංගීත රාවය මට තවමත් ඇසෙන්නා වාගේය. ඔහුගේ අත ගන්නට සිටි තැනැත්තියද අව සිහියෙන් මෙන් සිටි අතර එතැනින් පසු සියලුම දානමය පුණ්‍ය කර්ම සදහා බණ්ඩාරවෙලින් එළවළුද එව්වාය. ජීවිතය තිබෙන තුරා තනිකඩව වෙසෙන්නටද ඇය තීරණය කර තිබුනාය.

ජෑස් කොල්ලාගේ හදිසි අභාවයෙන් පසු තනි වූ විමලාවතී නැන්දා පසුකලෙක සියලුම දේපල ගමේ අයෙකුට අඩු මුදලකට විකුණා සිය උපන් ගම වූ කිරිදිවැල බලා ගියාය. අද වන විටත් ඇය ජීවතුන් අතර සිටිනවා වන්නටත් පුලුවන.

දැන් දැන් අසන දකින දෑ අනුව රංජිත් අයියලා වැනි දහස් ගණනක් රණවිරුවන් කලා වූ කැප කිරීම් තවත් මද කාලයකට පසු අපේ රටට අමතකව යනු ඇත. එහෙත් ඔවුන් හෙලූ රුධිරයෙන් සාරවත් වූ ඒ බිමේ අලංකාර පුෂ්පයන් සුපිපී නිදහසේ මදනලින් ඒ මේ අත  වැනෙනු ඇත. මව්බිම බේරා ගනු රිසියෙන් එඩිතරව සටන් වැද මිය ගිය මේ රණවිරු කැළ ඒ පුෂ්පයන් අතරේ කෙළි දෙලෙන් දුවනා කුඩා දරු දැරියන්ව නැවතත් මේ බිම උපදින්නෝ වන්නාහ.

මම කාමරේ වෙසෙන සත්ගුණවත් සිරා කොලුවා.