76 ගැමුණු / තිස්ස ඉතිහාසගත සහෝදර හබය

සිරා.... පොරොන්දුවක් තියෙනවා නේද ඉටු කරන්න ?

සිරාගෙ කාමරේ පාඨකයෙක්  ඉටු කිරීමට පමාවූ පොරොන්දුවක් පිළිබද මතක් කර මා හට ඊයක් එවා තිබුනේ ඉහත පරිදි ආරම්භ කල සටහනකිනි. මා මේ පොරොන්දුව වූයේ චාරිකා සටහන් 3 වන කොටසේදීය.  දෙමට මල් විහාරය පිළිබද විස්තර කිරීමේදී මේ කියන්න යන සහෝදර හබයද මතුවිය.  එදා එම සටහන මා නිමාකලේ  ගැමුණු සහ තිස්ස අතර වූ හබය පිලිබද මතුවට ලියන්නේ යැයි පවසමිනි.

රුවන් වැලි සෑය අසල ඇති දුටුගැමුණු රජුගේ පිළිරුව
ඡායාරූපය  http://www.google.lk/imgres?um=1&hl=en&sa=N&biw=1366&bih=643&tbm=isch&tbnid=nNvXo6K0J7XPeM:&imgrefurl=http://lankapura.com/2009/06/king-dutugemunu/&docid=IK--V3yvf1OcBM&imgurl=http://lankapura.com/wp-content/uploads/2009/05/30-stone-figure-of-king-dutugemuna.jpg&w=760&h=563&ei=xRhpUMf1J8XsrAe-lYCQDA&zoom=1

ගැමුණු යන නම දුටු පමණින් සමහර විට ඔබ සිතන්නට ඇත්තේ කැලණිය සිය වාසභවන කරගත් ලෝකල් දුටුගැමුණු පිළිබදවද ? එසේ නම් ඔබට වැරදීමක් සිදුවී ඇත. මා මේ කථා කරන්නට සූදානම් වන්නේ එළාර රජුගෙන් රට බේරා ගෙන තුන් සිංහලය එක්සේසත් කල දුටුගැමුණු නම් හෙළයේ අග්‍ර‍ගණ්‍ය මහා රජතුමා සහ එතුමාගේ සහෝදරයා වූ  සද්ධාතිස්ස රජතුමා  අතර වූ ගැටුම පිළිබද කරුණුය. බුද්ධ වර්ෂ 161 සිට 137 දක්වා රජකම් කර ඇති දුටු ගැමුණු රජු දුට්ඨ ගාමිණී අභය සහ ගාමිණී අභය ලෙසද හදුන්වා ඇත.

මෙම සහෝදරයන්ගේ  පියා වූයේ කාවන්තිස්ස රජතුමාය. මව විහාර මහා දේවියයි. එළාර නම් ආක්‍ර‍මණික රජෙකු අනුරාධපුරය රාජධානිය කර ලංකාවේ රාජ්‍ය කරන සමයේ කාවන්තිස්ස රජතුමා රුහුණේ මාගම සිය රාජධානිය බවට පත්කර ගෙන රජකම් කලේය.

ඉතාමත් දූරදර්ශී රජෙකු වූ කාවන්තිස්ස රජතුමා  එළාර රජතුමා සමග එකවර සටනට නොගොස් තම යුධ ශක්තිය ක්‍ර‍ම ක්‍ර‍මයෙන් ගොඩනංවා ගැනීමට කටයුතු කළේය. ඒ අනුව රුහුණේ ශක්ති සම්පන්න මිනිසුන්ගෙන් සමන්විත විශාල හමුදාවක් ගොඩනැගූ අතර යුද්ධයකදී අවශ්‍ය වන යුධ උපකරණ නිපදවීමට කර්මාන්ත ශාලා පවා ආරම්භ කර තිබිනි. උතුරින් පැමිණිය හැකි සතුරු බලවේග වලට මුහුණ දීමට මහවැලි ගග දිගේ තැනින් තැන ආරක්ෂාව තර කල අතර විහාර මහා දේවියට නොව වෙනත් බිසවකට දාව උපන් දීඝාභය නම් කුමරා වෙත දේශසීමා ආරක්ෂා කිරීමේ වගකීම පවරා තිබුනි.

යුද්ධය ජයග්‍ර‍හණය කිරීමට ජනතාව අතර සමගිය ඉතා අවැසි බව තේරුම් ගත් රජතුමා  ඒ අනුව කටයුතු කල අතර  ඒ හැගිම පුතුන්ගේ සිත් තුලටද කා වැද්දවීමේ අරමුණින් කිසිදු දිණෙක එකිනෙකා  සමග සටනට නොයන බවට ඔවුන්ගෙන් දිවුරවා  පොරොන්දු ලබා ගත්තේය. මහ ජනයා සම්බන්ධ වැඩ කටයුතු වලදී සංඝයා වහන්සේලාට කල හැකි බලපෑමේ තරම පිළිබද අවබෝධයක් තිබූ රජතුමා පැවිදි උතුමන්ට ඉතා ගෞරවයෙන් සැළකුම් කල අතර එසේ හැසිරීමට තම පුතුන්ටද අවවාද කළේය. උතුරු ප්‍රදේශයෙන් එල්ලවිය හැකි සතුරු ප්‍ර‍හාර පිළිබද සුළුවෙන් නොතැකූ කාවන්තිස්ස රජතුමා සුදුසු කාලයට පෙර සටනට එළඹීමෙන් පරාජයට පත්වුවහොත් සිය නැතිවී ගිය උරුමය ලබා ගැනීමට තිබූ එකම අවස්ථාච ගිලිහී යා හැකි යැයි සිතූ නිසා නියම අවස්ථාව එළඹෙන තුරු අවශ්‍ය සම්පත් රැස් කරගනිමින් කල්මැරීය.

දුරදිග බලා කටයුතු කල පියරජතුමාගේ මේ කටයුතු ගාමිණී අභය කුමාරයා දුටුවේ බියසුළු කමක් ලෙසය. ළදරු වියේදී පවා පියාගේ අවවාද ඔහු නොරිස්සූ බව මහාවංශයේ සදහන් වෙයි. දෙමළුන් හා සටන් නොකරන ලෙස පොරොන්දු වන ලෙස කාවන්තිස්ස රජතුමා  කුඩා ගාමිණී අභය කුමරාගෙන් ඉල්ලා සිටීමේ ප්‍ර‍තිඵලයක් ලෙස  සිය යහන මත වකුටු වී නිදාගත් අතර අත පය දිග හැර නොනිදන්නේ මන්දැයි විමසූ සිය මෑණියන් වෙත  උතුරින් හැඩි දෙමළු සහ දකුණෙන් මහ මුහුද මා වළකද්දී කෙසේ නම් මා සුවපහසු ලෙස සැතපෙම්ද යනුවෙන් මේ පැහිච්ච කුමරා පිළිවදන් සපයා ඇත. හමුදාවක් රැස් කර පුහුණු කිරීමෙන් අනතුරු දෙමළ සතුරන් සමග සටනට යාමට 16 වියැති ගාමිණී අභය කුමරා පිය රජුගෙන් අවසර ඉල්ලා සිටියද නිසි කල එළඹ නැතැයි එම ඉල්ලීම ඉවත දැමූ  කාවන්තිස්ස රජතුමා වෙත සිය අප්‍ර‍සාදය පල කළේ  පිය රජතුමා වෙත ගැහැණු ඇදුම් පැළදුම් යැවීමෙනි. මේ සිදුවීම මහාවංශය, සිංහල ථූපවංශය සහ රාජාවලිය යන ඉපැරණි වංශ කථා වල සදහන්ය.

මෙයින් කෝපයට පත් කාවන්තිස්ස රජතුමා සිය වැඩිමහල් පුත් කුමරා වන ගාමිණී අභය හැකිල්ලකින් බැද තබන ලෙස අණ කළේය. එහෙත් කුමරා රාජ ආඥාව ක්‍රියාත්මක වීමට පෙර කොත්මලේ පෙදෙසට පළාගොස් රජකමට පත්වන තුරු වෙස් වලාගෙන ජීවත් වූ බව කියනු ලැබේ.  ඔහුගේ මේ අලුත් නවාතැන පිළිබද විහාර මහා දේවිය දැන සිටි අතර, එතුමිය විසින් රජතුමාට හොරෙන් නිතරම පණිවුඩ කරුවන් ලවා සිය වැඩිමහල් පුතු පිළිබද සොයා බැලූ බවටද සාධක ඇත. මේ පිය පුතු ගැටුමෙන් අනතුරුව ගාමිණී අභය කුමාරයා දුට්ඨ ගාමිණී හෙවත් දුටු ගැමුණු ලෙස හැදින්වීමට පටන් ගෙන ඇත. සේරු රටේ බලය පතුරා සේරුවිල දාගැබේ ධාතු නිධානය කළේ කාවන්තිස්ස රජතුමාගේ රාජ්‍ය කාලයේ අවසාන භාගයේ බව ධාතුවංශයේ සදහන් වන නිසා මෙම සිදුවීම සිදුවූයේ කාවන්තිස්ස රජතුමාගේ  පාලන කාලයේ අවසාන භාගයේ බව සිතිය හැක.

කාවන්තිස්ස රජතුමා මියගියේ දුටුගැමුණු කුමරා කොත්මලේ ප්‍රදේශයේ සැගවී සිටින විටය. මේ පුවත ඇසූ සද්ධාතිස්ස කුමරා දිගාවැවේ සිට වහාම මාගමට පැමිණ මව් බිසව හා මංගල හස්ති රාජයා රැගෙන නැවතත් දිගාවැවටම ගියේය. ඇමතිවරු පියරජු මිය ගිය බව දුටුගැමුණු කුමරාට දන්වා යැවූ අතර මාගමට පැමිණි පසු හෙතම රජකමට පත්කර ගන්නා ලදී. මංගල හස්තියා තමා වෙත එවන ලෙස දුටුගැමුණු රජු සිය මලණුවන් වෙත දන්වා යැවූ අතර එය නොසලකා හැර සද්ධාතිස්ස කුමරා දිගාවැවට වී සිටි අතර මව් බිසවටද මාගමට එන්නට ඉඩ නුදුන්නේය. මේ හේතුවෙන් සොයුරන් දෙදෙනා එළිපිටම එකිනෙකාට විරුද්ධව කටයුතු කිරීමට පටන් ගත්හ. යම්හෙයකින් මාගේ ප්‍ර‍ත්‍ර‍යන් එකිනෙකා සමග සටන් වැදුනහොත් කිසිවෙකුට හෝ සහාය පළ නොකරන ලෙස මහළු කාවන්තිස්ස රජතුමා ජීවතුන් අතර සිටියදී මහා සංඝරත්නය/ ඇමතිවරු/ සෙන්පතියන් පොරොන්දු කරවාගෙන සිටීම භාග්‍යයක් වූ අතර ඒ නිසාම ඔවුන්ට සිදුවූයේ තම තමන් යටතේ සිටි සුළු හේවා කණ්ඩායම් යුධ බිමට යවා සිය ආරවුල් බේරුම් කර ගැනීමය.

මෙලෙස මෙම දෙපාර්ශවය අතර පළමු සටන ඇතිවූයේ චුල්ලංගණිය පිට්ඨි (සුලුගුණාපිටිය)  නම් ස්ථානයේය. වර්තමානයේ මෙම පෙදෙස යුදගනාව ලෙස සමහර ඉතිහාසඥයන් දක්වයි. මෙම සටනෙන් ජය හිමිවූයේ සද්ධාතිස්ස කුමරාගේ පාර්ශවයට වූ අතර දුටුගැමුණු රජතුමාට සිදුවූයේ තමාට ලැදි එක් අනුගාමිකයකු අහිමි කරගෙන තමා ලුහු බැද ආ උන්ගෙන් ගැලවී මාගමට පලා යාමටය.

කෙසේ හෝ තවත් මද කාලයක් ඇවෑමෙන් සිය බල පිරිස පුළුල් කරගෙන නැවතත් සිය මලණුවන් හා සටනට දුටුගැමුණු රජු පිටත් විය.  දක්ෂ අශ්වාරෝහකයකු වූ එතුමා දෙවැනි සටනින් ජය ගත් අතර සද්ධාතිස්ස කුමරාට සිදුවූයේ නින්දිත පලා යාමකටය... ඒ සිද්ධිය මහාවංශයේ විස්තර වන්නේ මෙසේය.

ඒ තෙමේ මාගම් ගොස්  හැටදහසක් බලසෙන් ගෙන මළු හා නැවත යුධ පිණිස ගොස් යුධ කළේය. රජ තෙමේ වෙළඹ පිටද තිස්ස කුමර කඩොල් ඇතු පිටද නැගී සම්මුඛ වූහ. එකල්හි දෙබෑයෝ යුධ කරන්නාහු. යුද්ධයේදී රජ තෙමේ ඇතු ඇතුලු කොට වෙළඹ මඩුල්ලක් කළේය. එසේද අවසර නොදැක පන්වන්නට සිතීය. වෙළඹ ඇතුමත්තෙන් පන්නවා සහෝදරයාගේ  මස්තකයෙන් පිට සන්නාහය කැපෙන පරිද්දෙන් තෝමරය දැමීය. ඒ යුද්ධයෙහි කුමාරයාගෙ නොයෙක් දහස් ගණන් මිනිස්සු යුධ කෙරෙමින් වැටුනෝය. මහත් බලයද බිදුනේය. ඇතරුවා විකල බැවින් ස්ත්‍රිය මා මතුයෙන් පැන්නවූයැයි කිපුනු ඇත් තෙම ඔහු පාලනය කෙරෙමින් එක් රුකක් වෙතට ගියේය. කුමරු රුකට නැගීය. ඇත් තෙමේ හිමියා වෙත ගියේය. ගැමුණු රජ ඇතු නැගී පලායන කුමරහු ලුහු බැන්දේය. ඒ කුමර විහාරයකට වැද මහ තෙරුන් ගෙට වන්නේය. කුමාර තෙමේ බෑයාට භයින් යට හැද වැදහොත්තේය. මහා ස්ථවිර තෙම ඒ ඇද සිවුර ඇසුර සේක. රජතුමා පසුපස්සෙන් ගොස් තිස්සයා කොහේදැයි විචාළේය. මහ රජාණෙනි ඇදෙහි නැතැයි ස්ථවිර තෙම රජ හට කීවේය. මිහිපල් තෙමේ යට හැද යයි දැන එයින් පිටත්ව වෙහෙර සිසාරා මුර තැබීය. ඒ කුමරහු  වනාහි කුරු ඇදක හොවා මත්තෙහි සිවුරකින් වසා ළදරු භික්ෂූහු සතර දෙනෙක් ඇද කකුල් අල්වා ගෙන මළ භික්ෂූ කෙනෙකු  මෙන් බැහැර ලූය. මිහිපල් තෙමේ ඒ ගෙනයනු ලබන්නාහු  හැදින
තිස්සය.....තෝ කුලදේවතාවන් හිස හිදගෙන යනු නොලබ කුලදෙවියන් අතින්  මාගේ පැහැරගැන්මක් නැත්තේය. තෝ කොයි දවසක් කුලදෙවියන් ගුණ සිහිකරවයි මෙසේ කීය.

එහි සංෂිප්තය සරළ බසින් මෙසේය.

දක්ෂ අසරුවෙකු වූ දුටුගැමුණු රජු සිය සොයුරා  සමග සටන් වදින්නට ගොස් ඇත්තේ වෙළඹක පිටය. මේ වෙළඹ කඩොල් ඇතු මතින් පැන්නවීමෙන් සිදු වූ මදිපුංචිකම නිසා කෝපයට පත් කඩොල් ඇතු එය සිය ස්වාමියා වූ සද්ධාතිස්ස කුමරුගේ දුර්වලතාවක් යැයි සිතා ඔහුගේ අණට අකීකරුව රජු සමග එක්තර ගසක් සමීපයට ගොස් ඇත. රජු ගසට නැගි පසු හස්තියා තම ස්වාමියා ලෙස දුටුගැමුණු රජතුමා පිළිගෙන ඔහු වෙත ගොස් ඇත. ඇතු මගින් තමා ලුහු බදින සහෝදරයාගෙන් බේරිමට සිතා අසල වෙහෙරක නායක හිමිගේ ඇද යට සැගවී සිටි සද්ධාතිස්ස කුමරු එළියට පැමිණෙන තුරු දුටුගැමුණු රජතුමාගේ සේනාව රැකවල් ලා සිටියෝය. මේ අවස්ථාවේ කුමරු විහාරයෙන් පිට කිරීමට උපායක් කල්පනා කල නායක හිමියන් ඔහු කුඩා ඇදක සතපවා සුදු රෙද්දකින් වසා මියගිය හිමිනමක සේ පෙනෙන ලෙස කුඩා හිමිවරුන් සතර දෙනෙකුගේ කර මතින් පන්සල් භූමියෙන් ඉවතට යවන්නට කටයුතු කලහ. මේ දෙස උපහාසයෙන් බලා සිට ඇති දුටුගැමුණු රජතුමා තිස්ස උඹ කුල දේවතාවුන් හිස මතින් යනවා නේදැයි  පවසා ඇත.

බුත්තල මාළිගාවිල මාර්ගයේ කිලෝ මීටර් 6ක් පමණ ගමන් කලාම හමුවෙන දෙමටමල් විහාරය තමයි සද්ධාතිස්ස කුමරා එදා සැගවී සිට ඇති විහාරය. ඒ වගේම අම්පාර දිස්ත්‍රික්කයේ පොල් වගා ජනපදයේ ඔවාගිරිය කියන විහාරස්ථානය මේ දෙදෙනා සමගි කිරීමට මහා සංඝරත්නය  එදා ඔවදන් දුන් ස්ථානය ලෙසත් සමහර ඉතිහාසඥයන් විශ්වාස කරනවා. ඔවාගිරිය යන නමද මේ අර්ථයෙන් බිදී ආ එකක් ලෙසයි සැලකෙන්නෙ. මේ විහාරස්ථාන පිළිබද තොරතුරු සිරාලියූ චාරිකා සටහන් 3 හා 4 කොටස් වල ලියැවී තිබෙනවා...

කුමාර වරුන් දෙදෙනා විරසකව කලක් සටන් කලත් පසුකාලීනව මේ දෙදෙනා ඉතාමත්ම සහයෝගයෙන් කටයුතු කර තිබෙනවා. ඒ අනුව ශ්‍රීලංකා දිපය  මුලුමනින් සතුරු ග්‍ර‍හණයෙන් මුදවා ගැනීමට හැකිවූ අතර රට ජාතියට සහ ආගමට විශාල සේවාවක් ඔවුන් අතින් ඉටු වී තිබෙනවා...දුටුගැමුණු රජතුමා විසින් ඉදිකල මහානර්ඝ ඉදිකිරීමක් වන රුවන් වැලි සෑයෙ ඉදිකිරීම් නිමකිරීමට  පෙර එතුමා රෝගාතුර උනා. එතුමාගේ අවසාන ප්‍රාර්ථනය වූයේ වැඩ අවසන් කල දාගැබට වන්දනා කොට අවසන් හුස්ම හෙළීමයි. මේ අවස්ථාවේ එම කාර්යය සාර්ථක කර ගැනීමට සහාය වන සද්ධාතිස්ස කුමරා දාගැබේ ඉදි නොකල කොටස් සුදු රෙදි වලින් ආවරණය කොට වැඩ නිමවූ පසු පෙනෙන පරිදි දක්වා ඇති අතර ඒ දුටු  දුටු ගැමුණු රජතුමා මහත් ප්‍රීතියෙන් දාගැබ වන්දනා කරමින්ම අවසන් හුස්ම හෙලූ බවත් මරණින් පසු දිව්‍ය රාජයකු වී තුසිත දෙව්ලොව උත්පත්තිය ලැබූ බවත් මහා වංශයේ සදහන් වෙයි. රජුගේ ඇවෑමෙන් සද්ධාතිස්ස රජතුමා දාගැබේ වැඩ අවසන් කලහ.


දුටුගැමුණු රජතුමා පිළිබද තවත් අගනා ලිපියක් මෙතැනින්

මොණරාගල දිස්ත්‍රික්කයේ ඓතිහාසික පසුබිම පිළිබද වටිනා තොරතුරු රැසක් මෙතැනින්


මාස ගණනක් පුරා සැමගේ අවධානයට ලක්වූ බස් රේඩියෝ සම්මාන උළෙල අවසානයේ ජයග්‍ර‍හණ ලැබූ සහෝදර බ්ලොග් කරුවන් වෙත මගේ උණුසුම් සුභ පැතුම් !



මම සයිබරයේ අලුත් මිතුරා සිරා...

ප.ලි

පුරාවිද්‍යා උපාධිධාරී මාගේ අතීත පෙම්වතිය වෙත  ආචාරය පිරිනමමි. 
ඉතිහාසය පිළිබද තොරතුරු  ඇය විසින් මා හට නැවත වතාවක් සපයා දුන්නාය.

දුටු ගැමුණු රජතුමාගේ සිතුවමක් Google හි සොයන විට මෙය දක්නට ලැබුනා..